Korona Virüs (COVID-19) Salgını Sürecinde Öz Kaynakların Korunması Adına Ticaret Bakanlığının Sermaye Şirketlerinde Kâr Payı Dağıtımı Hakkındaki Duyurusunun Değerlendirilmesi

ADMD Hukuk Bürosu
Dilara Tamtürk

I. Giriş

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ticaret Bakanlığı’nın 31.03.2020 tarihli yazısına istinaden   tüm ticaret odalarına gönderdiği 01.04.2020 tarihli ve 34221550-045.02-3392 sayılı bilgi yazısı neticesinde Türkiye genelinde birçok ticaret odası internet sitesinde kâr payı dağıtımına ilişkin yeknesak duyurular yayımlamıştır (Duyuru). İşbu Duyuru ile Covid-19 virüsü nedeniyle sermaye şirketlerinin öz kaynaklarını korumasının önemine işaret edilmektedir.

II. Duyuru ile Ticaret Bakanlığı Tarafından Ne Tavsiye Edilmektedir?

İşbu tavsiye niteliğindeki Duyuru ile COVID-19 virüs salgını nedeniyle sermaye şirketlerinin öz kaynaklarının korunmasının önemine işaret edilerek ve virüs salgınının neden olabileceği muhtemel zararlarda şirketlerin, sermaye kaybı ve borca batık olma durumuna düşmesini engellemek amacı ile kar dağıtımının sınırlandırılması gerektiği belirtilmiştir.

Bu kapsamda, Duyuru kamunun iştiraki olan şirketler hariç olmak üzere, tüm firmaların 2019 mali yılı için yapacakları Genel Kurul toplantılarında aşağıdaki yönde karar alınması tavsiye edilmiştir:

• Geçmiş yıl kârlarının dağıtıma konu edilmemesi,
• Dağıtım tutarının 2019 yılı net dönem karının %25’ini geçmemesi ve
• Yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisinin verilmemesi.

III. Şirketler Yapılacak Genel Kurulda Ticaret Bakanlığı Tarafından Talep Edilen Sınırlamaya Yönelik Karar Almak Zorunda Mıdır?

Ticaret Bakanlığı’nın yazısı 28.11.2012 tarihli ve 28481 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları ile Bu Toplantılarda Bulunacak Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğinin (Yönetmelik) 13/5 maddesini dayanak almaktadır.  İşbu madde ise şu şekildedir:

‘Yapılan denetim sonucunda veya herhangi bir sebeple Bakanlıkça, şirket genel kurulunda görüşülmesi istenen konuların gündeme konulması zorunludur’.

Bu yetki kapsamında, Ticaret Bakanlığının belirlediği konuların genel kurul gündemine konulması zorunludur.

Esasen Ticaret Bakanlığı’na verilmiş olan yetki, genel kurul toplantılarında gündem konularının belirlenmesine ilişkin bir yetkidir. Ancak, söz konusu Duyuru ile Ticaret Bakanlığı, Yönetmelik dâhilindeki yetki sınırlarını aşarak şirketlerin belirli bir yönde karar almasını istemiştir.

Şöyle ki, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (TTK) 408/II-d, 509/2, 519, 523 ve 608’inci maddeleri lafzından da açıkça anlaşılacağı üzere, kar dağıtımı şirket genel kurulunun şirketin ve ortakların menfaatlerini birlikte göz önünde bulundurarak değerlendireceği bir husustur. Bu yönüyle, Ticaret Bakanlığı’nın tavsiye niteliğindeki bu Duyurusunun hukuki dayanağı tartışmalı durmaktadır.

Öte yandan şirketler, bu Duyuru kapsamında bir genel kurul kararı almazlarsa da Ticaret Odaları nezdinde tutulan Ticaret Siciline genel kurul kararlarını tescil etmekte zorluklarla karşılaşabileceklerdir.

İşbu Duyuru sermaye şirketleri için tavsiye niteliğinde olmasına rağmen işbu Duyuruya aykırı bir şekilde kar dağıtımı kararı verilen genel kurul toplantılarının tescil talebi Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından reddedilebilecektir.

Ticaret Bakanlığı tarafından Duyuru 01.04.2020 tarihinde ilgililere duyurduğundan, 01.04.2020 tarihinden sonra alınacak genel kurul kararları Duyurunun kapsamında olacaktır. Dolayısıyla, 01.04.2020 tarihinden önce Duyurunun aksi yönünde alınmış genel kurul kararlarının tescilinde bir sorun olmayacağı düşünülmektedir.

IV. SONUÇ

Ticaret Bakanlığının şirketlerin 2019 mali yılı için yapacakları genel kurul toplantısında gündeme alınan kar dağıtımının sınırlandırılması talebine uyulup uyulmaması konusunda bir zorunluluk bulunmamaktadır. Aksi yönde karar alınması mevcut düzenlemeler ışığında ve kanun koyucular tarafından aksi bir düzenleme yapılana dek mümkündür.

Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere, her ne kadar ilgili Duyurunun hukuki dayanağının tartışmalı olduğu değerlendirilse de Duyuruya aykırı genel kurul kararlarının tescilinde sorun yaşanabileceği göz önünde bulundurulduğunda, kamu iştirakleri hariç, 2019 hesap yılına ilişkin genel kurullarını gerçekleştirecek sermaye şirketlerinin, gündeme alınacak nakit kâr payı dağıtımı kararları için Duyuruda yer alan açıklamaları dikkate almalarını tavsiye ederiz.